آنچه باید درباره مقبره الشعرای تبریز بدانید

سفر به گذشته‌ها و سپری کردن زمان در میان شعرای معاصر و حتی کهن می‌تواند موضوع یک فیلم جذاب باشد. اما جذابیت ماجرا زمانی دوچندان می‌شود که این اتفاق در دنیای واقعی رخ دهد. واقعیتی که دور نیست و تنها با خرید بلیط هواپیما تبریز، برداشتن یک مجموعه شعر و در پیش گرفتن راه تبریز و «مقبره ‌الشعرا» ممکن می‌شود.

دیار شاعران فقید

در محله سرخاب و خیابان ثقه الاسلام تبریز که قدم می‌گذاری، بنای سفیدرنگی خودنمایی می‌کند؛ بنایی به نام مقبره ‌الشعرا که سنگ یادگاری است بر آرامگاه اهالی شعر و ادب این مرز و بوم. حظیره ‌الشعرا، حظیره القضا و قبرستان سرخاب نیز نام‌های دیگر این قبرستان تاریخی‌اند که از قرن ششم به خانه ابدی شاعران تبدیل شده‌ است. اما این آرامگاه در طول تاریخ چندان هم آرام نبوده و در کشاکش بلایای طبیعی مثل هر بنای کهن دیگری تن به ویرانی داده است.

اما می‌توان گفت که مهلک‌ترین ضربه را زلزله سال‌های 1157 به این بنا وارد کرد و یک مخروبه متروک از آن به جا گذاشت. تا آنکه در سال 1350 روزنامه‌های اطلاعات و کیهان یک مسابقه طراحی بنای یادبود برای مقبره الشعرا برگزار کردند که سرانجام طرحی از غلامرضا فروزان در مسابقه برنده شد و بنای کنونی با طرحی جدید در محل این گورستان ساخته شد. هم اکنون این مجموعه آرامگاه یکی از نقاط مهم گردشگری تبریز محسوب می‌شود.

چه شاعرانی در مقبره الشعرا خوابیده‌اند؟

از اولین شاعران خفته در این قبرستان، می‌توان از اسدی طوسی و خاقانی شروانی نام برد. پس از آن نیز حدود 400 چهره دیگر در آنجا مدفون شدند.

اما معروف‌ترین شاعر مقبره الشعرا محمدحسین بهجت تبریزی (شهریار) است که وصیت کرد او را در این قبرستان به خاک بسپارند. انوری، ظهیر فاریابی، قطران تبریزی، همام تبریزی دیگر شاعران نامداری خفته در این گورستان هستند. اما مقبره الشعرا تنها آرامگاه اهل شعر نیست و شخصیت‌های موثر در جنبش مشروطیت ایران همچون شیخ محمد خیابانی و ثقه‌الاسلام تبریزی و مهدی روشن ضمیر نیز که از نویسندگان بنام معاصر بوده‌اند در آن‌جا به خاک سپرده شده‌اند.